De winnaars van de Food Waste Awards 2019!

The good taste of waste: België voert actie tegen voedselverlies!

Gisterenavond werden organisaties die de strafste actie ondernamen tegen voedselverspilling door FoodWIN in de bloemetjes gezet op de Food Waste Awards 2019. In Vlaanderen verliezen we jaarlijks gemiddeld zo’n 907.000 ton perfect eetbaar voedsel.

Het tegengaan van voedselverspilling zou de klimaatmars van de voedingsindustrie kunnen zijn. Een studie van Drawdown wees uit dat het terugdringen van voedselverspilling de derde beste oplossing is om klimaatverandering tegen te gaan. “Dat is niet verwonderlijk wanneer je bedenkt welke uitstoot aan broeikasgassen gepaard gaat met de productie, verwerking en transport van elk stuk voedsel dat uiteindelijk niet op ons bord belandt.” legt Gil Op de Beeck, innovatiemanager van FoodWIN uit.

 “We ondersteunen zelf voornamelijk lokale besturen en grootkeukens, maar met de Awards willen we aan de hele sector een positief signaal geven. We zijn zeer blij dat gemotiveerde organisaties steeds opnieuw met creatieve oplossingen komen, en aantonen dat het terugdringen van voedselverlies wel degelijk mogelijk is.”

In de categorie changemakers gaat Too Good To Go met de eer lopen. Dat is een app voor consumenten waar supermarkten en lokale handelaars hun dagelijkse overschotten voor een prikje op te koop zetten. Op het einde van de dag kan je met een eigen potje de overschotten gaan halen. In het buitenland bestaat de app al even, maar nu is de oplmars in België duidelijk begonnen. Via Too Good To Go werden in ons land dit jaar al 50 000 maaltijden van de vuilbak gered.

“We hebben al een mooie impact gehad, maar er is ook nog heel veel werk aan de winkel. Dus ik hoop dat we met de projecten hier nog een groter verschil kunnen maken.” aldus Jonas Malisse. “Wij gaan voor het volgende jaar alvast voor het redden van 1 miljoen maaltijden.

Jonas Malisse, Too Good To Go

Onder de grootkeukens en catering werd Het Facilitair Bedrijf tot winnaar gekroond. In hun tien restaurants voerden zij samen met FoodWIN een nulmeting uit en stelden een actieplan op. Tegen 2025 ambiëren ze voedselverlies met 30% te verminderen.

Tijdens de uitreiking stemde het publiek het Facilitair Bedrijf ook als winnaar onder de winnaars, met de titel Ultieme Voedselheld. Lander Van den Heede legt uit: “Eigenlijk deden we onze klanten alleen maar een plezier. In 2012 zijn we van 87 000 liter koffieverlies naar 0 gegaan met koffie automatie. We geven onze niet verkochte producten aan de koffiebar. En doordat we klanten zelf laten kiezen wat ze eten en hun bord zelf laten afruimen bereikten we een verliesbeperking op bordresten van 57%.” Lander lacht: “Nu we ook de titel van Ultieme Voedselheld krijgen trakteren we heel het gebouw op garnaalballetjes!”

In Zuid-West-Vlaanderen beweegt ook heel wat. Onder Food Act 13, zoeken de 14 lokale OCMW’s en het CAW elk jaar 200 ton voedselverlies om via sociale organisaties te herverdelen aan mensen in armoede. Ze halen vooral verse overschotten op van warenhuizen en landbouwers, die een mooie aanvulling vormen op de voornamelijk droge voeding die de voedselbank bedeelt. “Alle 14 gemeenten staan erachter, dat is de kracht van ons initiatief,” vertelt Arnout Vercruysse van de Stad Kortrijk trots.

Tot slot gaat Bio Bakkerij De Trog lopen met de prijs voor voedingsbedrijven. Zij zijn de koning van het gerecycleerd brood, wat wil zeggen dat ze hun overschotten zoveel mogelijk omzetten in nieuwe producten. Na bier op basis van broodoverschotten lanceerden ze dit jaar croustinis, gemaakt van surplus stokbrood. “We zijn heel dankbaar dat we hier mogen staan. We zijn al lang met deze projecten bezig en werden eerder al genomineerd. Dat maakt het winnen dit jaar des te leuker! Misschien tot volgend jaar met een nieuw project!” lacht Anna Rodrigues.

Er ging nog een andere primeur met de feestelijkheden gepaard: de lancering van de Food Waste Alliance. Dit is een gloednieuw collectief van Belgische organisaties die zich inzetten voor het verminderen van voedselverspilling. “We brachten onze expertise samen om het makkelijker maken voor gemotiveerde instanties om actie te ondernemen. We mikken in een eerste fase vooral op steden en gemeenten om een lokale voedselverliesstrategie in werk te stellen, maar ook heel andere acties, zoals catering op basis van voedselsurplus, zijn mogelijk.” vertelt Hanne Heymans van FoodWIN. Wordt vervolgd…


Het Facilitair Bedrijf

Onze ambitie was groot: voedselverlies reduceren én tegelijk een grotere klantentevredenheid creëren. Klanten mogen zelf hun portie opscheppen en ruimen zelf af, wat zorgt voor 57% minder verlies op het bord. Daarbij besparen we nog eens 2,6 ton door geen toonborden meer te maken. Koffieautomaten zorgen voor zero waste en overschotten van de middag krijgen een tweede leven in apart opgerichte koffiebars. Ons totale voedselverlies is gedaald met 43% en we ontvangen 48% meer tevreden klanten!

Probleemstelling

Het Facilitair Bedrijf is hét kenniscentrum voor facilitair management binnen Vlaanderen en biedt professionele ondersteuning aan de entiteiten van de Vlaamse overheid. Deze maakt deel uit van de initiatiefnemers van het opstellen van de Ketenroadmap Voedselverlies 2020. In deze roadmap wordt een engagement aangegaan tussen belangrijke partijen op Vlaams en nationaal niveau om constructief samen te werken aan doelstellingen en acties om voedselverliezen zoveel mogelijk te beperken en maximaal te valoriseren.
De totale stroom voedselverlies én nevenstromen in de keten in Vlaanderen wordt geschat op gemiddeld 2,1 miljoen ton of 343 kilogram per capita.

Oplossing

Bij Het Facilitair Bedrijf is de dienstverlening van catering de belangrijkste probleemoplosser voor de preventie van voedselverlies. Hierbij kunnen problemen omgezet worden in opportuniteiten en wordt er een positieve dynamiek gecreëerd en van verlies naar winst gewerkt. Het is vooral belangrijk om het voedselverlies in kaart te brengen. In november 2018 werd door Foodwin het voedselverlies gemeten in de 10 restaurants van Het Facilitair Bedrijf. Het resultaat van deze meting heeft globale cijfers op jaarbasis en belangrijke knelpunten per restaurant gedefinieerd, waarbij ook de evolutie werd bepaald ten opzichte van eerdere metingen van 2012 en 2014. Om tot nieuwe acties te komen, werd een participatieve innovatieworkshop georganiseerd.

Doelstellingen project

Het Facilitair Bedrijf wil een voorbeeldfunctie vervullen door onder andere in te zetten op een duurzaam dienstenaanbod op vlak van catering. Duurzaamheid voor ons betekent het verantwoord besteden van middelen, minimaliseren van de negatieve milieu-impact en creëren van een positieve maatschappelijke impact. In het kader van de ketenroadmap is er op lange termijn de ambitie om door op een duurzame manier te werk te gaan de voedselverliezen met 30% te verminderen tegen 2025. Op basis van de metingen van voedselverlies in 2018 wordt er per keuken een actieplan samengesteld, doelen vooropgesteld en tussentijdse metingen uitgevoerd om dan eind 2019 opnieuw een vervolgmeting te organiseren en de effecten van de acties te kunnen meten.

Bio Bakkerij De Trog

Gezien onze schaal, maar vooral gezien onze ambachtelijke manier van produceren worden wij op regelmatige basis geconfronteerd met foutratio’s binnen de verschillende afdelingen van de bakkerij. Om die reden gaan wij als bedrijf permanent op zoek naar ecologische en duurzame oplossingen. Onder het motto Make Waste Create gaan wij als bedrijf op zoek naar food waste reduction oplossingen. Ditmaal pakken we het aan met broodcroutons vervaardigd met uitval van baguettes: onze croustini’s.

Probleemstelling

Surplus brood en foutratio’s binnen de productie

Oplossing

Uitval brood of surplus brood wordt verwerkt tot een product dat terug in circulatie kan komen.

Doelstellingen project

Met dit project wensen we onze uitval en ons surplus brood te reduceren met 75%

Eetba[a]r

Eetba[a]r is een foodcollectief dat ontbijt en lunch, catering en traiteurdienst in biowinkel The Food Hub (Leuven) voorziet. Duurzaamheid zit zo in ons DNA, dat we soms vergeten om dit in de schijnwerpers te plaatsen. We zijn een gezellige plek, met lekker eten, en een breed publiek kan bij ons, per ongeluk, terecht voor duurzame voeding. Op onze beperkte seizoenskaart staan onverkochte producten uit de winkel, steeds bio en lokaal. Geen geitenwollensokken hier, gewoon het nieuwe normaal.

Probleemstelling

In tegenstelling tot andere steden, is het aanbod duurzame voeding in Leuven redelijk beperkt. Zeker rond het station, te midden van fast food ketens, was de nood aan een duurzaam alternatief groot. In de horeca en catering is daarnaast een groot probleem op vlak van verspilling. The Food Hub worstelde ook met het weggooien van onverkochte producten, een probleem dat zowel economische als ideologische facetten kent.
Meer en meer is ook transport in de binnenstad onderwerp van discussie, wordt het gebruik van plastiek en single use verpakking stilaan structureel in vraag gesteld en worstelen grotere organisaties om een duurzaam alternatief op hun standaard catering aanbod te vinden.

Oplossing

Dankzij een én/én verhaal: We kennen onze producenten, betalen een eerlijk loon, vermijden verpakking en leveren catering met de fiets. Specifiek op vlak van voedselverliezen, werken we op 2 vlakken:
1. We verwerken we de overschotten van The Food Hub. Grotere hoeveelheden in soep, spreads of sap, kleinere hoeveelheden dankzij het suggestiebord. 2. We vermijden ze zelf door met een beperkte kaart te werken, de diepvriezer en vacuümmachine optimaal te benutten en vooral héél goed te plannen. Wat op het einde van de week niet verkocht is, willen we via Too Good To Go nog een kans geven, maar tot nu toe is dat nog niet nodig geweest. Veel overschotten kunnen via de winkel nog verder verkocht worden.

Doelstellingen project

We willen méér. Meer overschotten verwerken door ons traiteuraanbod uit te breiden met opgelegde groenten, confituren, chutneys, groentenschotels, quiches. Meer mensen kennis laten maken met deze thematiek door in te zetten op workshops rond bewaren verwerken van voedsel, plantaardig koken. Meer mensen bereiken door duidelijker te communiceren over waar wij voor staan. Alles vers, zelfgemaakt, van ‘ongewenste’ producten een zeer gewenst product maken, levering met de fiets, geen wegwerp, het zijn sterktes die wij zo normaal vinden dat we het soms vergeten. We willen dat dit ook voor anderen normaal wordt.

De Schenkingsbeurs / Bourse aux Dons

Het online platform Schenkingsbeurs.be brengt voedingsbedrjiven met overschotten in verbinding met geïnteresseerde sociale- en voedselhulporganisaties. Via dit IT-platform zijn al meer dan 2.000 ton voedseloverschotten geschonken door meer dan 120 voedingsbedrijven, landbouwers en supermarkten. 5.000 ton CO2 werd zo vermeden. Ze worden verdeeld aan mensen die het nodig hebben, via meer dan 400 sociale- en voedselhulporganisaties. Omgerekend goed voor meer dan 4,4 mio maaltijden.

Probleemstelling

Landbouwers, distributeurs en voedingsbedrijven blijven vaak met producten zitten die ze niet meer mogen verhandelen, maar die eigenlijk nog perfect eetbaar zijn. Tegelijk zijn er in België een stijgend aantal mensen die aangewezen zijn op voedselhulp. Vanuit die nood om voedseloverschotten een hoogwaardige bestemming te geven, ontstond het idee voor de Schenkingsbeurs. We berekenden o.b.v. de monitoring Voedselreststromen in Vlaanderen 2015 dat minder dan 3% van de totale hoeveelheid voedselverliezen in de keten (excl. huishoudens) worden hergebruikt voor (sociale) herverdeling aan mensen, nochtans de 2e beste optie in de cascade van waarde-behoud. Er is dus nog een gigantisch potentieel.

Oplossing

Een digitaal (internet)platform zoals de website www.schenkingsbeurs.be vergemakkelijkt voedselschenkingen aan voedselhulp- en sociale organisaties. Het brengt die bedrijven die voedseloverschotten hebben in contact met organisaties die graag voedselschenkingen willen ontvangen. Het online platform (www.schenkingsbeurs.be) biedt verschillende professionele tools aan, die aangepast zijn aan de activiteiten en noden van schenkers en sociale organisaties. Zo is er een interactieve kaart waarop lokale voedselhulp- en sociale organisaties zich kenbaar kunnen maken, en is er de mogelijkheid om zowel systematisch te schenken als via occasionele aankondigingen.

Doelstellingen projectWe verwachten vooral een verdere groei aan de aanbodzijde. Tegen eind 2021:
– 7.000 ton geschonken voedseloverschotten bereiken. Hiervoor moet het aantal schenkingen jaarlijks met 500 ton per jaar groeien. (nu +- 1.000 ton per jaar).
– 400 bedrijven die voedseloverschotten schenken / geschonken hebben via de Schenkingsbeurs. (nu + 130)
– Bijdragen tot evenwichtige voeding. Aandeel verse voeding verhogen tot 75%.

Aan vraagzijde zijn reeds meer dan 400 sociale organisaties ingeschreven verdeeld over heel België. Dus daar is geen specifieke doelstelling om verder te groeien.

Stokerij Vanderlinden

Stokerij Vanderlinden werkt mee om binnen de circulaire economie producten, materialen en grondstoffen steeds intensiever te gebruiken met een sterke focus op maximale herbruikbaarheid.
Kortom bij Vanderlinden kennen ze geen afval meer.

Probleemstelling

Wat voor een bedrijf afval is, is voor Stokerij Vanderlinden een grondstof waaruit een heerlijk distillaat kan ontstaan.

Oplossing

Fruit geen overschotten meer zomaar laten weg rotten op de velden en/of het niet consumptie fruit met de juiste vorm toch verwerken. Na het persen van de druiven, deze opnieuw in gisting plaatsen om een heerlijke grappa te maken.  Voor de aardappels die versneden worden tot friet, worden de afgekeurde stukjes herleid tot vodka.

Doelstellingen project

De eau de vie’s van ons streekfruit op de kaart zetten als distillaat

Greenyard Frozen

Bloemkoolrijst is een gebruiksklaar product gemaakt van de reststromen van bloemkool. Het product is ontstaan dankzij een intense samenwerking in de keten, waarbij onderzocht werd hoe bloemkool efficiënter verwerkt kon worden, dit om voedselverspilling tegen te gaan. Dankzij bloemkoolrijst wordt 25% meer massa van de bloemkool gebruikt. Bloemkoolrijst is gezond, lekker, koolhydraatarm en vooral duurzaam.

Probleemstelling

Bij het verwerken van vers geteelde bloemkool tot diepvries bloemkoolroosjes gaat heel verloren: de bladeren, het hart en het gruis.

Oplossing

Na intensief onderzoek bleek dat bloemkoolhart en -gruis reststromen zijn die op een efficiënte manier verzameld en geconsumeerd kunnen worden. Na dit onderzoek bleek dat 25% meer bloemkoolmassa gebruikt kan worden.

Doelstellingen project

Bewustzijn rond voedselverspilling, een beter imago creëren voor de diepvriessector, nog meer onderzoek voeren bij welke groentes de reststromen eveneens efficiënt verzameld en verwerkt kunnen worden.

Too Good To Go

Too Good To Go, de app tegen voedselverspilling werkt met verrassingspakketten. Het eten bij Too Good To Go bestaat uit alle heerlijke, nog perfect eetbare producten die winkels en restaurants weggooien na sluiting. We werken samen met bakkerijen, restaurants, hotels en supermarkten die elke dag verse producten in de toonbank leggen en die minder verkocht hebben dan eerst gedacht. Hierdoor weet je nooit exact wat je meekrijgt. Handig voor de handelaar, een verrassing voor de consument.

Probleemstelling

In de volledige productie- en consumptieketen raakt 1/3de van al het eten verloren en verspild. Dat is niet alleen jammer voor de verspilling. Al het water, de nodige landbouwgrond, arbeid en het vervoer dat nodig is om dat eten te produceren brengt ook schadelijke gevolgen met zich mee. Zo is verspilling verantwoordelijk voor 8% van de wereldwijde CO2-uitstoot. En dat is zonde en slecht nieuws voor onze aarde.

Too Good To Go biedt een oplossing waar andere systemen falen. We maken op meer dan 1500 plaatsen waar verspilling is een verschil én inspireren meer dan 50.000 mensen per maand om actie te ondernemen tegen voedselverspilling.

Oplossing

Too Good To Go verbindt de lokale handelaar en producent met overschotten, rechtstreeks met de consument via de app op je smartphone. Door een maaltijd te redden via Too Good To Go geniet je van overheerlijk eten, dat anders in de vuilnisbak was terechtgekomen. De handelaar vermindert actief zijn verspilling, wordt bewust van zijn verspilling en krijgt daarnaast nieuwe klanten over de vloer. Zo draagt iedereen zijn steentje bij tot een betere wereld.

Doelstellingen project

We dromen van een wereld zonder verspilling. Too Good To Go wilt dan ook over héél België voedselverspilling aan het eind van de dag tegengaan door die overschotten aan een gereduceerde prijs aan te bieden via zijn app. Doordat de handelaar en/of producent elke dag actief – maar op een toegankelijke manier – bezig is met zijn verspilling brengen we ook een verandering in zijn of haar mindset teweeg.

Aan de consument vragen we eigen verpakking mee te brengen, op die manier verminderen we het gebruik van single use plastics.

Mary Pop-In

Mary Pop-in is een zero-waste restaurant dat via de smaakpapillen sensibiliseert. 50 % van wat we gebruiken is perfect vers gerecupereerd voedsel. Recht van het veld van de lokale boer of van de productielijn van een artisanaal koekjesbedrijf. Daarnaast worden er via zero-waste kooktechnieken niet alleen een duurzaam menu maar ook unieke smaken gecreërd. Na 2,5 jaar Pop-ups  in heel Bxl, vanaf april naar eigen locatie. Mary Pop-in verzorgt ook catering voor groepen van 50 tot 200 personen.

Probleemstelling

Mensen weten ondertussen dat er veel wordt weggegooid, wat ze niet weten is dat het meestal nog perfect vers is. Door ermee te koken en de smaakpapillen te overtuigen nemen we ze mee in ons verhaal. Ze moeten ook geïnspireerd worden en dat kan via onze gerechten te proeven of workshops.

Oplossing

Zie samenvatting project

Doelstellingen project

Dit jaar naar een eigen locatie verhuizen, volgend jaar volledig CO2 neutraal, 3e jaar evenementen van meer dan 1000 personen en uitbreiden naar andere steden

Contronics Dry Mist

Salinas Valley in the US is a dry desert area. Still it provides all of the romaine lettuce for the US. Strange, as lettuce needs lots of water to grow. Each morning the desert valley is filled with ocean fog. Lettuce grows through the intake of the mist droplets.

50% of fruit and vegetables harvested goes to waste. Dry Mist imitates Salinas Valley. The mist keeps produce cool and fresh after harvest, all the way up to the supermarket shelves. This enables a 25% reduction in food waste.

Probleemstelling

Hierboven vertelden we over het wonder uit Salinas Valley: de mist die er voor zorgt dat er sla groeit in een woestijngebied.

De ellende begint na de oogst. De sla wordt in een ijsbad gedompeld en gaat 2 dagen in een gekoelde vrachtwagen naar de oostkust. Om te overleven begint de sla zijn eigen voedingsstoffen te consumeren, resulterend in slappe blaadjes met bruine randen. Eindelijk gearriveerd in de supermarkt, heeft het in de schappen nog 2 uur verkooptijd. Daarna belandt het in de afvalbak. Op deze manier eindigt meer dan de helft van de sla geoogst in Salinas Valley bij het afval.

Dit is het trieste verhaal van sla, maar helaas eindigt op zo 50% van het groente en fruit.

Oplossing

Dry Mist imiteert het wonder uit Salinas Valley. Door de mist mee te nemen in het transport, de opslag en uiteindelijk in de supermarktschappen, zorgen we ervoor dat het kropje sla (en ander groente en fruit) zich ook na de oogst thuis voelt en lekker vers blijft.

Onze systemen maken de allerfijnste mist van zuiver water middels ultrasone trillingen. De mist verdampt rondom het groente en fruit, de luchtvochtigheid stijgt en er ontstaat een natuurlijk koelend effect. Groente en fruit behouden hun verse kwaliteit, kleur en voedingsstoffen en zijn veel langer houdbaar. In de supermarkt kunnen we op deze manier verspilling op de versafdeling met 25% verminderen.

Doelstellingen project

Op dit moment wordt Dry Mist voornamelijk ingezet in supermarkten. Hoewel we op die manier de verspilling in de schappen met 25% verminderen, is het eigenlijk zonde. Het beste voor groente en fruit is om ze meteen na de oogst (dus tijdens het transport en in de opslag) al te hullen in een laagje mist. Zo voorkom je vocht- en kwaliteitsverlies, en dus voedselverspilling. Dry Mist de keten in is dus onze eerste doelstelling.

Het tweede doel is ons steentje bijdragen in de strijd tegen plastic afval. Plastic verpakkingen van groente en fruit zorgen voor een enorme plastic afvalberg. Dry Mist is een natuurlijk alternatief voor plastic verpakkingen om producten langer vers te houden.