Opschepper

Opschepper is een project dat zijn oorsprong kent in de Masteropleiding Productontwikkeling aan de Universiteit Antwerpen. Met Opschepper proberen we op een duurzame manier mensen dichter bij elkaar te brengen, met een betere toekomst voor onze planeet in het achterhoofd.

Uit een onderzoek aan de Thomas More Hogeschool blijkt dat meer dan één derde van de Vlaamse 65-plussers zich eenzaam voelt. Ook studenten voelen zich vaak eenzamer dan ze doen vermoeden. Daarnaast wordt er jaarlijks 1,3 miljoen ton voedsel verspild waaronder misvormde groenten/fruit en andere voedseloverschotten. Opschepper focust op deze twee laatste categorieën. We verzamelen deze ‘misvormde’ voedingswaren en overschotten bij lokale producenten en supermarkten en stellen hieruit voedselboxen samen. Deze worden bij gepensioneerden thuis geleverd, waarmee ze maaltijden bereiden voor studenten uit de buurt. Opschepper brengt deze twee groepen, die dikwijls alleen eten, samen rond eenzelfde eettafel terwijl voedselverspilling wordt tegen gegaan. We promoten sociale interactie en ecologisch bewustzijn terwijl we een betaalbare maaltijd en een gezellige avond aanbieden.

Met Opschepper proberen we sociale isolatie te voorkomen, terwijl een gezonde en duurzame levensstijl geïmplementeerd wordt. Door samenwerking met de lokale (super)markt, het aankopen van ‘misvormde’ groenten en fruit rechtstreeks bij de producenten en het herintroduceren van ingrediënten die normaal gezien op de afvalberg zouden belanden, kunnen we de kostprijs van een etentje aanzienlijk drukken. Een versbereide, gezonde maaltijd bij een gepensioneerde in je buurt wordt opeens goedkoper dan het bestellen van fastfood. Dankzij het herintroduceren van dergelijke ingrediënten wordt voedselverspilling tegengegaan terwijl er duurzame relaties opgebouwd worden. Wanneer studenten en gepensioneerden hieraan blijven deelnemen, gaan ze deel uitmaken van een kwalitatief sociaal netwerk. Zo brengen we mensen samen die normaal niet met elkaar in contact komen.

Foodlab Proef

Proef! is heel wat zaken tegelijk: een foodlab dat durft experimenteren en innoveren, een cocreatie testkeuken en incubator voor starters, een culinair onderzoeksplatform waar professionals hun inzichten kunnen delen en een opleidingscentrum waar workshops worden gehouden. Zeventig procent van de lopende projecten zijn gebaseerd op het valoriseren van en  innoveren met voedseloverschotten, dus is het voor ons onmogelijk om er een uit te pikken.

Een greep uit de projecten:
1) Samenwerking met het driesterren restaurant Hertog Jan en 10 andere horecazaken:

  1. valorisatie & innovatie van overschotten uit de tuin voor de ontwikkeling van nieuwe gerechten en producten
  2. aanleren van nieuwe technieken via consulting om creatiever om te gaan met overschotten of alleszins voedsel beter te gaan bewaren

2) Samenwerking met Eatmosphere in het kader van hun food waste pop-up restaurant Mary Pop-in voor de ontwikkeling van producten, gerechten en workshops

3) Samenwerking met FoodWIN in het kader van de actie Juice for Change: operationele omkadering (management, logistiek, wetgevingen, netwerk)

4) Samenwerking met groentenkweker om via innovatie zijn productaanbod te diversifiëren zodat minder weggegooid wordt.

5) Eigen workshops rond kooktechnieken om duurzaam om te springen met overschotten (=fermentatie workshops) en specifiek gefocust op waste (= trash cooking;

6) eigen onderzoek en ontwikkeling van rond foodsurplus:
Eigen merk van gefermenteerde groenten (‘FERM’) waarin zowel groenten gered worden als nevenstromen gebruikt worden (garnaalkoppen ipv. aziatische vissaus); miso uit bierbostel; kvass uit oud brood; vissaus uit bijvangst en afval van Noordzeevis; cock- en mocktails uit fruit- en groentenoverschotten; , poeders; spirits (“sterke drank”) uit groenten- en kruidenoverschotten; enz.
Deze diversiteit aan producten is zowel een inspiratiebron om het potentieel van foodsurplus aan te tonen (awareness vergroten), maar het is vooral de bedoeling dat deze producten hun weg vinden naar de markt (impact vergroten).

Het innovatieve ligt in de aanpak en organisatie van Proef, een combinatie van wetenschap, voeding en co-creatie. Onze keuken is uitgerust met laboratoriumtoestellen die nu in dienst staan van productontwikkeling in de voeding. Sommige van onze technieken zijn ouder (fermentatie) maar worden op een innovatieve manier gebracht om problemen rond foodsurplus op te lossen.

Enkele kwantitatieve illustraties van lopende projecten:

5 nieuwe producten uit food+ in het project met Hertog Jan*** met voor 4 producten (limonade, sappen, poeders) een zero waste resultaat.

8 ton appels gered met de actie Juice for Change,

– Nieuwe limonade ontwikkeld op basis van Belgische appels (‘Victor Renard’) 

– >1000 mensen die workshops hebben bijgewoond en nu nieuwe technieken rond foodsurplus hebben aangeleerd en doorgeven aan vrienden/kennissen/familie.

10 producten in de pipeline die we ontwikkeld hebben uit foodsurplus die klaar zijn voor verdere ontwikkeling en concretisatie binnen de voedingsindustrie.

Meer info

      

Foodsavers Restjesfabriek

Vzw De Winning Maatwerk biedt als sociale werkplaats duurzame tewerkstellingskansen aan personen met een verre afstand tot de arbeidsmarkt binnen de niches natuur- & groenbeheer alsook voeding en distributie. Met het innovatieproject de Restjesfabriek beoogt De Winning de ontwikkeling van een model-concept met als doel opportuniteiten te creëren voor de sociale economiesector én dit in combinatie met de valorisatie van voedselverlies tot humane voedingsproducten. We ontwikkelen en proefdraaien recepten op basis van verliesstromen.

Van steeltjes van oesterzwammen brachten we oesterzwamburgers, ,-kroketten en -balletjes op de markt! Daarnaast maken we van de draf van het 7PK bier lekkere granola, 7PK-koekjes en 7PK brood!
Dit is een echte win-winsituatie: voedselverwerkende bedrijven zijn tevreden omdat ze nog iets krijgen voor oesterzwamsteeltjes die anders niets meer opbrengen. En de mensen kunnen genieten van lekkere, gezonde hapjes terwijl ze voedselverspilling tegengaan.

Dit jaar plannen we met de verkoop van onze producten 282 kilogram draf en 80 kilogram oesterzwamsteeltjes te redden.

We hopen met ons project andere sociale economiebedrijven aan te spreken. Op termijn willen we dus nog meer impact teweegbrengen op het niveau van sociale tewerkstelling, milieu-voordelen en sensibilisering/ communicatie over duurzaamheid.

Meer info