De federale overheidsdienst Maatschappelijke Integratie verdeelt, in het kader van het Fonds voor Europese voedselhulp, gratis basisproducten aan voedselhulporganisaties. Daarbij werd een project opgestart waarbij verse soep, geproduceerd op basis van groente-overschotten, verdeeld wordt. De productie van de soep gebeurt door ondernemingen in de sociale economie. Het project zet in op de strijd tegen voedselverspilling, armoede, sociale exclusie en werkloosheid.

Probleemstelling

• Gezondheid en armoede: Uit cijfers blijkt dat mensen die zich in materiële deprivatie bevinden heel wat minder fruit en groenten eten dan mensen die zich niet in materiële deprivatie bevinden.
• Voedselverspilling: In België zijn er nog steeds een grote hoeveelheid groenten die niet meer verhandeld mogen/kunnen worden maar die wel nog perfect eetbaar zijn (je vindt ze terug bij veilingen, landbouwers, voedingsbedrijven, voedselbanken, …).
• Sociale exclusie en werkloosheid: Er zijn heel wat maatschappelijk kwetsbare personen die niet terecht kunnen op de arbeidsmarkt en zich hierdoor niet geïncludeerd voelen in de maatschappij

Oplossing

• Door soep aan te bieden hoopt de POD MI gezonde alternatieven aan te bieden voor ongezonde voedingskeuzes. De aanbeveling voor het eten van groenten is 300 g/dag. Met de soep krijgt de persoon die ervan eet alvast 50-100 g groenten binnen.
• Wij kopen onverkochte groenten op zodat er soep van gemaakt kan worden die vervolgens gratis verdeeld kan worden aan onze begunstigden.
• De overheidsopdracht voor dit project was voorbehouden voor de sociale economie. Door de creatie van sociale tewerkstelling voor maatschappelijk kwetsbare doelgroepen geef je deze mensen de kans om een job te vinden, een vast inkomen te verkrijgen en hun integratie in de maatschappij te verbeteren.

Doelstellingen project

Het project is ondertussen enkele maanden geleden van start gegaan. De leveringen van de soep zijn lopend en gaan nog door tot april 2019. We zijn momenteel bezig met het voorbereiden van de evaluatie van het soepproject. Tijdens de evaluatie is het de bedoeling om het gehele verloop van het soepproject in kaart te brengen en verbeterpunten aan te duiden. Daarom zullen tijdens de evaluatie alle aspecten/ fases van het soepproject belicht worden: productie, levering, voedselbanken/opslagplaatsen, voedselhulporganisaties en zullen ook de consumenten van de soep, de eindbegunstigden, bevraagd worden. Op basis van deze evaluatie zal bekeken worden of het project zijn doel bereikt en al dan niet verdergezet zal worden.

In Gent willen we de voedselverspilling van de warme schoolmaaltijden met de helft verminderen. We deden een nulmeting en werkten vervolgens gerichte acties uit om verschillende aspecten van het probleem te lijf te gaan: van correcte portionering en aangepaste recepten tot sensibilisering voor de leerlingen en een positieve refterbeleving. We experimenteerden ook met het gratis ter beschikking stellen van overschotten via een Freego.
In totaal werd zo al meer dan 19 000 kilo voedsel gered.

Probleemstelling

Uit de nulmeting bleek dat het voedselverlies in Gentse stedelijke
basisscholen, buitenschoolse opvang en kinderdagverblijven rond de 36% lag. Het spreekt voor zich dat de milieu- impact hiervan erg groot is, maar dit heeft ook een financiële weerslag.

De nulmeting en een observatie in de refters brachten een aantal oorzaken naar boven:
• De grootte van de porties was onvoldoende afgestemd op de behoeften van de leerlingen en varieerde van school tot school.
• Ingrediënten die voor sommige kinderen onbekend zijn of die als niet lekker ervaren worden, geven meer aanleiding tot voedselverlies.
• Visuele aantrekkelijkheid is ook belangrijk.
• Peergedrag en groepsdynamieken beïnvloeden het eetgedrag van kinderen.

Oplossing

Om voedselverliest te voorkomen werd in de eerste plaats de grootte van de porties herberekend en aangepast op basis van de aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad.

Vervolgens werd een smaaktest uitgevoerd met 1430 leerlingen tussen 8 en 12 jaar, op basis waarvan sommige  recepten werden aangepast. Er werd ook aan sensibilisering gedaan via de campagne “wijze (w)eters”.

De volgende stap is om het serveeproces te standaardiseren, en kinderen op een positieve manier te stimuleren hun portie effectief op te eten.

We experimenteerden op 3 scholen met het aanbieden van (op een voedselveilige manier gekoelde) overschotten via Freego’s, en we  werkten samen met foodsavers om onvoorziene overschotten op stakingsdagen te herverdelen.

Doelstellingen project

Bij de nulmeting in 2017 werd vastgesteld dat we gemiddeld 36% weggooien voor de basisscholen, de buitenschoolse opvang en de kinderdagverblijven. We willen die hoeveelheid de komende jaren verkleinen tot maximaal 15% .

In het kader van onze voedselstrategie, klimaatplan en studies werd er besloten om een project rond voedselverlies in Brugse zorginstellingen te starten, in overleg en met subsidie van OVAM (duurzaam materialenbeheer).

De 4 Brugse zorginstellingen die participeren zijn: Rudderstove ( + WoonZorgCentra), AZ St. Jan, Az St. Lucas en Vzw De Kade, campus Het Anker.

Het project houdt het volgende in:

• cijfermatig zicht krijgen op voedselverlies in de zorg en het besparingspotentieel
• 4 Brugse zorginstellingen begeleiden om voedselverlies te reduceren en kosten te besparen (met externe begeleiding)
• methodologiën ontwikkelen om voedselverlies te reduceren, documenteren en verspreiden
• bewustmaking creeëren rond voedselverlies in de zorg, impact en oplossingen.

Het project maakt gebruik van een innovatieve participatieve methodologie die verschillende stakeholders betrekt. De problematiek is namelijk erg complex binnen een ziekenhuis. Patiënten, bezoekers, verplegers/verpleegsters op de afdeling en keukenpersoneel, alsook personeel en experts uit andere ziekenhuizen zullen worden betrokken in dit proces. Het proces wil op basis van deze input ideeën laten opborrelen bij het betrokken personeel van de ziekenhuizen om hen deze dan in de praktijk te laten testen. Wanneer het initiatief voor oplossingen komt van de betrokken partijen, leidt dit immers tot meer gedragen oplossingen en resultaten waardoor er ook een langdurige impact zal komen.

Deze resultaten en innovaties kunnen ook in andere zorginstellingen geïmplementeerd worden dankzij de handleiding die wordt opgemaakt. Deze zal bekend gemaakt worden op een congres/studiedag in najaar 2018 i.s.m. department Welzijn, OVAM en Foodwin.
Het doel is om via het Netwerk Vlaanderen (ketenroadmap, departement Welzijnszorg) minstens 50 zorginstellingen te bereiken en min. 15 zorgaanstellingen aan te zetten om actie te ondernemen.
Verder kan deze methodologie ook verspreid worden via het MUFPP en contacten via het FoodSmartCities-project (o.a. Utrecht, Milaan, Gent, Marseille, Bilbao, Thessaloniki).

Meer informatie

In Kortrijk ontstaat een voedselbeweging die streeft naar een duurzaam voedselsysteem.

Food Act is één van de eerste projecten vanuit een lokaal bestuur die zo structureel ondersteuning biedt aan voedselverdeelorganisaties en aan mensen in kansarmoede. Niet alleen met een extra toevoer van voedseloverschotten (tekorten opvullen met overschotten) maar ook het expliciet streven naar begeleidende maatregelen. We hebben hiervoor een samenwerking met 2 Colruytwinkels, Metro Wevelgem, 2 Aldi-vestigingen, Bio-Planet, landbouwers en een netwerk van lokale bakkers. In totale cijfers spreken we over 8500 kg aan groenten en fruit die maandelijks opgehaald en verdeeld worden ( dus niet weggegooid) en zo een 800 tal broden op weekbasis. Voor de kleinere handelaren ontwikkelen we op dit moment ook een label om hen te appreciëren in wat ze doen in strijd tegen armoede en beperken van voedselverliezen. Met dit label kunnen ze ook aan hun klanten meegeven hoe zij maatschappelijk verantwoord ondernemen mee realiseren.

Aan tafel in 1 2 3 euro – Het OCMW en de stad Kortrijk en Colruyt gingen twee jaar geleden een partnership aan. Samen ontwikkelden ze het concept ‘Aan tafel in 1-2-3 euro’.  Elk recept geldt voor 3 ruime porties en kost gegarandeerd niet meer dan 1, 2 of 3 euro per portie. De klant weet vooraf wat hij zal betalen aan de kassa. Elk recept bevat bovendien tips om restjes van de maaltijd te verwerken, zodat de klant overschotjes nuttig kan gebruiken. Dit verhaal werd gestart in Kortrijk maar werd ondertussen uitgerold ism Colruyt over gans België. Ondertussen zijn er al zo een 100 tal OCMW’s en organisaties die mensen toeleiden naar dit verhaal en zijn er al 2200 deelnemers in België. 

Vorming in horeca – Ism Horeca Vlaanderen hebben we een vorming ontwikkeld die werd aangeboden aan Kortrijkse Horeca zaken. In totaal waren er 32 deelnemers op die vorming. Zaken die aan bod kwamen: ingrediëntkeuze, meten is weten, restjesverwerking in Horeca, restproducten die kunnen dien als basisingrediënt,…

Food Waste Battle – Ism Gezinsbond en IMOG ( intercommunale afvalbeheer) hebben gedurende 3 weken 23 gezinnen hun voedseloverschotten bijgehouden op invulformulieren. Daarnaast kregen ze dagelijks een mail met één of meerdere tips om overschotten te beperken.